Leczenie ortodontyczne

Ortodonta zajmuje się leczeniem wad szczęki oraz nieprawidłowości i krzywizn zębowych. Co należy zapamiętać? Wada zgryzu polega na nieodpowiednim ułożeniu zębów lub szczęki, co z kolei prowadzi do istotnych problemów z wysławianiem się, zniekształcenia twarzy – oddziałując negatywnie na sposób postrzegania siebie i będąc powodem kompleksów w późniejszym wieku. Przebieg poprawy wady zgryzu jest długi i trwa zazwyczaj około 2 lat.

Przyczyny powstawania wad szczęki

Wady zgryzu grupuje się na wrodzone i nabyte. Do zmiany szczęki może dojść już we wczesnym rozwoju dziecka, jeszcze w trakcie ciąży, jednak zwykle są to złe nawyki maluchów. Nieprzerwane ssanie kciuka czy źle dobranego smoczka, gryzienie przedmiotów (na przykład twardych zabawek), zgrzytanie zębami, czy oddychanie przez usta powoduje zniekształcenia szczęki. Także nieodpowiednie układanie dziecka podczas karmienia piersią, może oznaczać kłopoty. Na pierwszą wizytę kontrolną dobrze zaprowadzić dziecko w wieku około 7 lat. Dzięki temu ortodonta szybko wykryje możliwe zmiany i zatroszczy się o odpowiedni rozwój dziecka.

Dlaczego wizyta u ortodonty jest ważna?

Nieleczenie lub ignorowanie wady prowadzi do jej nasilenia, a to z kolei potęguje ryzyko seplenienia i krzywizny zębów oraz może sprawiać niedogodności w żuciu, a także oddychaniu. Nieodpowiedni układ szczęki wywołuje bóle zębów, ich rozchwianie lub przedwczesne wytarcie. Sprzyja to także gromadzeniu kamienia nazębnego i może być przyczyną powstawania chorób dziąseł, próchnicy, czy paradontozy.

Rodzaje wad zgryzu

Tyłozgryz – najczęstsza wada zgryzu. Dolne zęby ukryte są za zębami górnymi, przy czym zęby przednie nie stykają się wzajemnie. Niekiedy górne siekacze są wykrzywione w stronę górnej wargi, a twarz odkształca się poprzez cofnięcie żuchwy.

Przodozgryz – w tym przypadku to górne zęby chowają się za dolnymi. Powstaje widoczne wysunięcie brody na przód.

Zgryz krzyżowy – zarówno zęby dolne jaki i górne, zachodzą na siebie nieregularnie na niektórych odcinkach lub w całym łuku zębowym.

Zgryz głęboki – górne zęby zachodzą i przykrywają 2/3 wysokości zębów dolnych. Powoduje to utratę symetrii twarzy ze względu na skrócenie dolnego odcinka. Tak usytuowane zęby zbytnio się ścierają,  co prowadzi do chorób dziąseł i przyzębia.

Zgryz otwarty – zęby wcale nie stykają się ze sobą. Wada utrudnia w żuciu pokarmu, a także w odpowiedniej wymowie – zwłaszcza spółgłosek przedniojęzykowo zębowych (t, d, s, z, dz, c, n, ł). Zgryz otwarty powoduje wydłużenie twarzy i niedorozwój szczęki.

Stłoczenia zębów – są wtedy, gdy zęby są zbyt duże w stosunku do zębodołów. Wychodzą poprzekręcane lub w złych położeniach, w wyniku braku przestrzeni w jamie ustnej.

Zęby odseparowane – pomiędzy zębami są widoczne szpary, wynikające z nadmiaru miejsca w szczęce.

Jak poprawić wady zgryzu? Kiedy pomoże ortodonta?

Leczenie wady zgryzu zazwyczaj rozpoczyna się od momentu wyrżnięcia zębów stałych, czyli około 11 roku życia, choć ortodonci zalecają zadbanie o odpowiedni zgryz w każdym wieku. Szczęki dzieci są znacznie bardziej plastyczne, niż szczęki osób dorosłych, a więc leczenie jest prostsze i spada ryzyko bólu lub powikłań, jednak korekcja zębów jest dostępna dla każdego.

Rodzaje aparatów na zęby

Aparaty na zęby dzielą się na stałe — mocowane do zębów specjalistycznym klejem oraz ruchome — możliwe do samodzielnego zdejmowania. Aparaty ruchome są częściej stosowane u dzieci, niż u dorosłych.

Aparat tradycyjny, metalowy — siłą, która koryguje wadę, jest w tym przypadku łuk sczepiony z metalowymi zamkami, które przykleja się do pojedynczych zębów i przytwierdza za pomocą ligatur ortodontycznych. Dla uatrakcyjnienia, szczególnie dla młodszych pacjentów, istnieje możliwość wyboru różnych kolorów ligatur. Dla ceniących większą estetykę dostępne są warianty z zamkami ceramicznymi, porcelanowymi, szafirowymi lub kryształowymi, które są niewidoczne na tle zębów. Sprawdzają się zwłaszcza u posiadaczy białych zębów.

Aparat lingwalny — mocowany jest odwrotnie niż ten tradycyjny, bo od wewnętrznej strony jamy ustnej. Projektowane są dla każdego pacjenta indywidualnie i niwelują dyskomfort związany z noszeniem aparatu na zębach, bo ten jest niewidoczny. Minusem tego aparatu jest początkowa trudność wyraźnego mówienia.

Aparat samoligaturujący — ten rodzaj aparatu ortodontycznego cechuje się inną budową. Łuk ortodontyczny przytrzymuje zestaw klapek, dzięki czemu drut jest ruchomy, a korekcja wady zgryzu trwa krócej.

Aparat Clear Aligner — to przezroczysta nakładka na zęby dopasowywana indywidualnie, która jest dobrym rozwiązaniem dla osób, które cenią estetykę. Aparat jest praktycznie niewidoczny, a dzięki możliwości zdjęcia go samodzielnie, jest łatwy w utrzymaniu higieny.

Ile kosztuje aparat ortodontyczny?

Koszty aparatów na zęby są zależne od wybranego rodzaju. Do najtańszych należą te tradycyjne. W ich przypadku ceny za jeden łuk rozpoczynają się od 1200 złotych. Nowsze rozwiązania, bardziej komfortowe – niemetalowe czy przezroczyste — wymagają większego nakładu. Ich ceny wahają się od 3 do 6 tysięcy. Koszt najdroższych aparatów ortodontycznych może dochodzić do 10 tysięcy zł.  Aparaty na zęby są też dostępne do wzięcia na kredyt. Do ceny aparatu trzeba także doliczyć koszty wizyt kontrolnych, których ilość jest zależna od czasu leczenia. Leczenie ortodontyczne może być finansowane przez NFZ dla dzieci poniżej 12 roku życia i tylko w przypadku aparatów ruchomych.

Jak dbać o zęby podczas noszenia aparatu ortodontycznego?

Dbałość o jamę ustną  w trakcie noszenia aparatu ma ogromne znaczenie. Aparat może początkowo drażnić, ze względu na to, że znacznie łatwiej przyklejają się do niego resztki posiłku. Należy myć zęby po jedzeniu i zrezygnować z pokarmów, które mogą przyklejać się do zamków i powodować ich odczepienie. Z kolei twarde produkty mogą trwale uszkodzić aparat.

Czy aparat ortodontyczny uniemożliwia leczenie zębów?

To, czy wolno naprawiać zęby w trakcie leczenia ortodontycznego, zdecydowanie ciekawi pacjentów, jacy mają aparat stały. Nie można zdejmować go samemu, dlatego w obecności jakichkolwiek problemów niezbędna jest wizyta w gabinecie stomatologa ortodonty. Na starcie leczenia aparatem ortodontycznym każdy pacjent musi zadbać o to, żeby jego zęby zostały w pełni wyleczone. W taki sposób minimalizuje się ryzyko nadwyżkowych wizyt naprawczych podczas noszenia aparatu na zęby. Nie ma jednak zakazów naprawy zębów, kiedy pacjent ma aparat stały .

Używanie aparatu na zęby wiąże się ze zwiększoną potrzebą troski o zęby. Ze względu na przyklejone zamki na zębach oraz pozostałe elementy konstrukcji aparatu ortodontycznego, usuwanie osadów i resztek jedzenia jest trudniejsze. Dlatego pacjenci leczący się ortodontycznie muszą staranniej czyścić zęby, szczególnie w okolicach aparatu na zęby. Zapominanie zasad higieny w tym okresie, może sprawić, że na wcześniej wyleczonych zębach pojawią się próchnicowe zmiany. W tej sytuacji trzeba udać się na wizytę w gabinecie dentysty. Lekceważenie psucia się zębów z uwagi na aparat ortodontyczny może spowodować negatywne skutki. Próchnica z łatwością przechodzi na inne zęby, dlatego bezpieczniej zniwelować problem.

Leczenie w ciągu noszenia aparatu jest możliwe. Jeśli aparat uniemożliwia dostęp do popsutego zęba, można go ściągnąć na czas leczenia. Ten zabieg nie zagrozi skuteczności ortodontycznego leczenia.

Ortodonta